نکاتی مهم در قرارداد اجاره که باید بدانیم
- ادمین مرکز قرارداد پاژ
- مقالات
- 15 آذر 1402

تنظیم قرارداد اجاره ملک، پیچیدگیهای خاص خودش را دارد. همین مسئله باعث شده طرفین معامله سردرگم شده و ریسکهای این مسیر برای آنها بیشتر شود.
سوالات کلیدی که موجر یا مستاجر هنگام نگارش و عقد قرارداد اجاره با آن مواجه شده شامل
یک قرارداد استاندارد چگونه نوشته میشود؟
چه مفادی را باید در متن اجارهنامه خود بنویسیم؟
مسئولیتهای موجر و مستأجر در این قرارداد چیست؟
هنگام انعقاد این قرارداد باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
و… از جمله مهمترین سوالات و چالش های افرادبرای قراردادهای اجاره است.
نگارش قرارداد اجاره ممکن است با چالشها و نکاتی همراه باشد. در این مقاله، به اهمیت دقت در تعریف شرایط اجاره، روشن نویسی و فهم کامل طرفین پرداخته میشود. همچنین، لازم است مفاهیم حقوقی مانند مهلتها و شرایط خروج مستأجر مدنظر قرار گیرند. همچنین، اشاره به اهمیت یکپارچگی در نگارش و عدم ترک ابهامات در متن قرارداد میشود تا از اختلافات در آینده جلوگیری شود.
فهرست مطالب
قرارداد اجاره چیست
طبق ماده ۴۶۶ قانون مدنی، اجاره عقدی است که به موجب آن مستأجر، مالک منافع عین مستأجره میشود. اجاره دهنده را «موجر»، اجاره کننده را «مستأجر»، مورد اجاره را «عین مستأجره» و اجاره بها را «مال الاجاره» گویند.
«اجرت المسمی»، اجاره بهایی است که طرفین در قرارداد یا پس از امضای قرارداد درباره میزان آن توافق کردهاند و در مقابل، «اجرت المثل» اجاره بهایی است که بدون توافق طرفین و با توجه به اجاره موارد مشابه تعیین میشود.
قوانین ناظر بر عقد اجاره و روابط موجر و مستأجر به تبع تحولات اجتماعی بارها دستخوش تغییر شده است. از جمله مهمترین آنها، قانون مدنی و قوانین روابط موجر و مستأجر مصوب سالهای ۱۳۵۶، ۱۳۶۲ و ۱۳۷۶ است. هر رابطه استیجاری ممکن است تحت شمول یکی از این قوانین قرار داشته باشد. بنابراین در مورد هر قرارداد اجاره، ضروری است ابتدا قانون حاکم بر آن قرارداد معلوم شود.
«کلیه اماکن اعم از مسکونی، تجاری، محل کسب و پیشه، اماکن آموزشی، خوابگاههای دانشجویی و ساختمانهای دولتی و نظایر آن» که پس از مهر ماه ۱۳۷۶، با قرارداد رسمی یا عادی اجاره داده شود، مشمول قانون روابط موجر و مستاجر 1376 است.
قراردادی که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده و به ثبت رسیده باشد، قرارداد رسمی است. سایر قراردادها، از جمله قراردادی که در بنگاه معاملات املاک و با استفاده از فرمهای چاپی اتحادیه تنظیم میشود، قرارداد عادی است. قراردادهای عادی صرفاً در صورتی مشمول قانون سال ۷۶ است که این شرایط را دارا باشد:
- ۱ – مدت اجاره در آن قید شده باشد.
- ۲ – در دو نسخه تنظیم شده باشد.
- ۳ – به امضای موجر، مستأجر و دو نفر شاهد رسیده باشد.
موارد اصلی که در قرارداد اجاره باید نگاشته شود
مهمترین قسمت یک قرارداد اجاره را مفاد آن تشکیل میدهد. هر قرارداد از بندهایی تشکیل میشود که در زمان تنظیم، تکمیل میشوند. یک قرارداد اجاره، موارد مختلفی مثل مدت اجاره، شرایط و ویژگی های مورد اجاره و تعهدات طرفین معامله نوشته میشود. در ادامه مهمترین بندهای این اجارهنامه را بررسی میکنیم تا در زمان نوشتن آن ابهامی نداشته باشید.
> مشخصات طرفین
اولین بند این قرارداد، مشخصات موجر و مستأجر است. در این بخش اطلاعاتی مثل نام و نام خانوادگی، سمت، نام پدر، شماره شناسنامه، محل صدور شناسنامه، شماره ملی، نشانی و تلفن طرفین قرارداد نوشته میشود.
> موضوع قرارداد
با توجه به این که موضوع این قرارداد، اجاره است، در این بند از قرارداد مشخصات مورد اجاره با تمام جزئیات درج میشود. اطلاعاتی مثل نوع مورد اجاره، متراژ، تعداد، حقوق و دسترسی ها و دیگر موارد اینچنینی در این بخش مشخص میشود.
> مدت قرارداد اجاره
همانطور که پیشتر بیان شد، اطلاعاتی مثل مدت اجاره از مهمترین بندهای این قرارداد است. شما باید به مستأجر یادآور شوید که زمان قرارداد از روزی که در قرارداد ذکر شده، شروع میشود. باید بدانید که اگر زمان ذکر نشود، اجاره از زمان انعقاد قرارداد محاسبه میشود.
> مبلغ اجاره و نحوه پرداخت آن
پیشنهاد میشود که از ابتدا روی اجارهبها و نحوه پرداخت آن، توافق کنید. موضوع دیگر توافق در رابطه با موعد پرداخت اجارهبها است. برای مثال اگر موجر میخواهد اجاره بها را ابتدای هر سال دریافت کند، باید با مستأجر در مورد آن مذاکره کند و مستأجر باید این مورد را بپذیرد. در غیر اینصورت زمان دیگری را به عنوان زمان پرداخت اجاره بها در نظر بگیرید. همچنین بهتر است برای مستأجر نیز لحاظ شود که عدم پرداخت در مهلت مقرر، برای موجر حق فسخ ایجاد میکند.
> تحویل از طرف موجر و مستأجر
از دیگر مواردی که باید در قرارداد مشخص کنید این است که موجر دقیقاً در چه تاریخی مورد اجاره را به مستأجر تحویل میدهد. با تعیین این مورد موجر موظف میشود مورد اجاره را در تاریخ مقرر به مستأجر تحویل دهد.
همچنین باید در قرارداد خود، زمان پایان قرارداد را ذکر کنید تا مستأجر هم در تاریخی که به عنوان زمان پایان قرارداد در نظر گرفته شده، خانه را به موجر تحویل دهد. اگر مستأجر به هر دلیل این کار را انجام ندهد، باید روزانه مبلغی را تحت عنوان اجرتالمثل به موجر پرداخت کند. این هم از آن بندهایی است که دانستنش برای هر دو طرف خالی از لطف نیست.
> حق فسخ قرارداد
اگر در قرارداد اجاره ملک، موارد فسخ پیش از موعد قرارداد اجاره را در نظر بگیرید، در زمان بروز مشکلات مانند چتر نجاتی خواهد بود که شما از از زیانهای این قرارداد حفظ میکند. موارد فسخ این قرارداد عبارتند از اینکه:
– مستأجر مال مورد اجاره را به شخص دیگری انتقال دهد و در متن قرارداد هم این اجازه به او داده نشده باشد.
– اگر در متن قرارداد، مستأجر تعهد به انجام کاری را قبول کرده و بعداً از آن سرباز زند، موجر میتواند قرارداد را فسخ کند.
– اگر مورد اجاره برای هدف یا مصرف خاصی اجاره داده شده، اما مستأجر از آن استفاده دیگری کند، فسخ قرارداد برای موجر امکانپذیر است.
– هرگاه به دلیل بروز اتفاقی امکان استفاده از مال مورد اجاره بر اساس مفاد قرارداد، برای مستأجر وجود نداشته باشد باز هم او قادر به فسخ قرارداد خواهد بود.
در نهایت لازم به ذکر است که بندهایی که در بالا ذکر شد مهم ترین بندهایی هستند که باید در قرارداد اجاره مد نظر داشت. اما باید بدانید که آن ها تمامی مطالب نیستند و بسته به شرایط ممکن است شما به بندهای دیگری هم احتیاج داشته باشید.
مشاوره و تنظیم اصولی قراردادها توسط کاشناسان و وکلای خبره
4 نکته اصلی که در قرارداد اجاره باید رعایت شود
1. تعیین شرایط اجاره:
شرایط اجاره باید به وضوح و بدون ابهامات مشخص شوند. اجزای اصلی مانند مبلغ اجاره، مدت قرارداد، و شرایط خاص باید به دقت تعیین گردند.
2. روشن نویسی و قوانین محلی:
استفاده از اصطلاحات قابل فهم و اطلاع از قوانین محلی مهم است. این اقدام کمک میکند تا هر دو طرف به درستی حقوق و وظایف خود را درک کنند.
3. مفاهیم حقوقی:
آگاهی از مفاهیم حقوقی از قبیل حقوق و تعهدات مستأجر و موارد قابل خروج از قرارداد ضروری است.
4. یکپارچگی و اجتناب از ابهامات:
از ایجاد جملات یکپارچه و جلوگیری از ابهامات در متن قرارداد پرهیز کنید. با ارائه قرارداد اجاره با نگارش دقیق و واضح، اختلافات آینده را کاهش داده و هر دو طرف را در مسیر صحیح حقوقی قرار میدهید.
این 4 مورد چهارچوب کلی یک قرارداد اجاره را تعیین می کند تا آن قرارداد یک قرارداد اصولی و التزام آور باشد. البته که قرارداد حقوقی اجاره نیز مانند هر قرارداد حقوقی دیگر نکات ریز و مهم دیگری نیز دارد که با دانستن آن ها، قرارداد اجاره محکم تر نگاشه خواهد شد. در ادامه همین مقاله به ذکر تعدادی از همین نکات می پردازیم.
همراه شما در مسائل و چالش های حقوقی شما خواهیم بود
سایر نکات مهم در یک قرارداد اجاره
نکات مهم دیگری که برای عقد قرارداد اجاره بهتر است بدانید:
– در اجاره مسکن باید مدت اجاره معین باشد والا مدت اجاره ها یکسال تعیین می شود. مدت اجاره از روزی شروع می شود که بین موجر و مستاجر توافق شود. و اگر در عقد اجاره ابتدای مدت ذکر نشود، از زمان انعقاد قرارداد محسوب خواهد شد.
– لازم نیست که موجر مالک عین مستاجره باشد، ولی باید مالک منافی آن باشد. پس اگر الف خانه ای را از دیگری اجاره کرد چون مالک منافع آن است قادر به انتقال منافع در مدت اجاره به دیگری است، مگر آنکه در قرارداد اجاره خلاف آن شرط شده باشد.
– اگر بعد از قرارداد معلوم شود که عین مستأجره در حال اجاره معیوب بودن، مستأجر حق فسخ دارد. البته اگر موجر رفع عیب کند به نحوی که به مستأجر ضرری وارد نشود، مستأجر حق فسخ نخواهد داشت. اگر عیب در مدت استفاده از مورد اجاره حادث گردد، مستأجر نسبت به بقیه مدت اجاره حق فسخ خواهد داشت.
– موجر نمی تواند در مدت اجاره در عین مستأجره تغییر دهد که با استفاده مستأجر از آن در تعارض باشد و اگر مورد اجاره نیاز به تعمیراتی داشته باشد که تأخیر در آن موجب ضرر به موجر شود، مستأجر نمی تواند مانع این تعمیرات گردد حتی اگر این امر مانع استفاده او از مورد اجاره شود. در این حالت مستأجر می تواند از حق فسخ استفاده کند.
– تعمیرات و كليه مخارجی که در مورد اجاره برای امکان بهره برداری از آن لازم است به عهده مالک می باشد، مگر آنکه در اجاره نامه خلاف آن قید شود و نیز پرداخت هزینه های مربوط به اسباب و لوازمی که برای استفاده از مورد اجاره ضروری است بر عهده مالک می باشد مانند نصب آبگرمکن یا شوفاژ و …..
– اگر مستأجر خارج از حدود متعارف از مورد اجاره بهره برداری کند و موجر نتواند مانع او از این امر شود، حق فسخ برای موجر بوجود می آید. برای مثال به جای استفاده و مصرف خانگی از برق، مصرف صنعتی از برق داشته باشد.
– مستاجر باید در زمانهای تعیین شده در قرارداد، اجاره بها را پرداخت کند و در مقابل از موجر رسید دریافت کند.
– اگر مستأجر از مورد اجاره در غیر موردی که در اجاره نامه آمده استفاده کند، موجر حق فسخ اجاره را خواهد داشت. برای مثال در قرارداد اجاره آمده که این مکان برای استفاده مسکونی به اجاره داده ولی مستأجر از آن استفاده تجاری کند.
– عقد اجاره به محض پایان مدت اجاره، برطرف می شود و اگر بعد از پایان مدت اجاره مستاجر آن را در تصرف خود نگهدارد باید به موجر اجاره بهایی که معادل اجاره بهاء مکانی که شبیه آن مکان است، بپردازد حتى اگر از آن استفاده نکند.
– عقد اجاره با فوت موجر یا مستأجر باطل نمی باشد اما اگر موجر تنها تا زمان حیات خود مالک منافع مورد اجاره باشد با فوت او اجارد باطل خواهد شد و نیز اگر در قرارداد اجاره مباشرت مستأجر در استفاده از مورد اجاره شرط شود با فوت مستأجر عقد اجاره باطل می شود.
– اگر مستأجر مورد اجاره را به دیگری اجاره دهد اجاره باطل یا فسخ نمی شود، مگر آنکه موجر در قرارداد اجاره برای خود به هنگام تحقق این امر حق فسخ را شرط کرده باشد.
– اگر مستأجر بدون اجازه موجر در مورد اجاره تعمیراتی کند حق مطالبه آن را از موجر ندارد.
– اگر مستأجر بدون اجازه مؤجر در خانه یا زمینی که اجاره کرده ساخت و ساز کند یا درختی بکارد موجر حق دارد که آن را از بین ببرد و اگر در اثر این عمل نقصی به بنا یا زمین مورد اجاره وارد شود بر عهده مستأجر خواهد بود.
– تنظیم قرارداد اجاره هم به صورت عادی و هم رسمی ممکن است. معمولا اشخاص بصورت عادی در آژانس های مسکن مبادرت به تنظیم قرارداد می کنند. باید توجه داشت که اولا برای تنظیم قرارداد اجاره به صورت عادی حتما دو نفر به عنوان گواه ذیل سند اجاره را امضاء کنند تا طرفین از مزایای قانون روابط موجر و مستأجر مصوب ۱۳۷۶ بهره مند شوند. ثانيا صرف تنظیم قرارداد در فرم های چاپی یا تایپ مفاد قرارداد موجب رسمی شدن آن نمی شود و تأثیری در ماهیت آن ندارد.
– قراردادهای عادی اجاره باید با قید مدت اجاره در دو نسخه تنظیم شود و به امضاء موجر و مستأجر برسد و به وسیله دو نفر افراد مورد اعتماد طرفین به گواهی برسد. هرگاه موجر یا مستاجر به نمایندگی از دیگری قرارداد تنظیم کند باید توجه داشت شخصی که خود را به عنوان نماینده معرفی می کند، دلیل نمایندگی او باید به رویت طرف مقابل رسیده و پیوست قرارداد شود. پس اگر الف خود را وکيل همسرش به عنوان موجر معرفی می کند باید وکالت نامه رسمی مبنی بر وکالت در انعقاد عقد اجاره از سوی او ارایه دهد.
مرجع تنظیم قراردادهای حقوقی
مرکز قراردادهای پاژ با تیم متخصص خود متشکل از بهترین وکلای پایه یک دادگستری می توانند قراردادهای شما با رعایت تمام جزییات تنظیم نمایند. شما می توانید با تماس با کارشناسان این مرکز با کارشناسان خبره مشورت کرده و با تنظیم قراردادهایی اصولی کسب و کار و آینده شغلی و کاری خود را بیمه کنید. (جهت دسترسی به راه های ارتباطی کلیک کنید.)
همچنین می توانید نمونه قراردادهای مربوط به دسته اجاره شامل نمونه قرارداد اجاره ملک، نمونه قرارداد اجاره ماشین و… را نیز به صورت رایگان از سایت مرکز قراردادهای پاژ دریافت نمایید.