چكيده

درصورتی که در قراردادهای معوض، یکی از طرفین قرارداد خودرا اجرا نکند، در قانون مدنی حکم عام و صریحی وجود ندارد، که متعخد له به استناد آن بتواند عقد معوض را فسخ کند: و خود را از تعهداتی که متقبل شده آزاد کند. این حق به طور خاص در خیار تاخیر ثمن تخلف از شروط ضمن عقد، خیار تفلیس ، اجاره و مزارعه مورد قبل قرار گرفته است . بحث مورد نطر در این مقاله ،آن است که « آیا می توان از تحلیل مواد قانونی و نطریات فقهی به این نتیجه رسید که چنانچه در قراردادهای معوض یکی از طرفین از انجام تعهد سر باز رند طرف دیگر میتواند معاملهدرا فسخ کند : و خود را از انجام مورد تعهد آزاد نمایید؟»  به نطر میرسد که این حق فسخ هم از دیدگاه فقهی و هم از دیدگاه حقوقی به شرح زیر قابل توجیه است :

نخست آنکه: قانونگدار حق فسخ را در مورد تخلف از شروط ضمن عقد که جنبه فرعی دارد پذیرفته است 

دوم آنکه:این حق فسخ ناشی از ارتباطی است که در عقود معوض بین عوض و معوض وجود دارد 

سوم آنکه : پذیرش این حق فسخ حقوق ایران را به حقوق کشورهای دپیشرفته و قواعد پذیرفته شده بین اللملی نزدیک میکند.

همچنین طبق مقررات ایران در صورتی که می توان قرارداد را فسخ کرد که اجبار متعهد ، امکان پذیر نباشد.